In Memoriam Emiel Willekens (1922-2009)

Emiel Willekens (1922-2009) - Collectie AMVC-Letterenhuis Antwerpen, W 7035, Emiel Willekens achter het spreekgestoelte op de opening van de tentoonstelling Paul Ibou in AMVC (28-10-1976).
Emiel Willekens (1922-2009) - Collectie AMVC-Letterenhuis Antwerpen, W 7035, Emiel Willekens achter het spreekgestoelte op de opening van de tentoonstelling Paul Ibou in AMVC (28-10-1976).
Zondag 16 augustus jl. is Emiel Willekens op 87-jarige leeftijd in Antwerpen overleden. Hij werd er geboren op 23 februari 1922. Tijdens zijn leven was Willekens o.a. directeur van de Stedelijke Bibliotheken van de Stad Antwerpen, directeur van de Middelbare School voor Opleiding van Bibliotheek-, Archief- en Museumpersoneel van Antwerpen en conservator van het Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven (AMVC).

Emiel Willekens was van de jaren 1950 tot 1980 actief in de Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatiewezen (VVBAD). In 1953 publiceerde hij in de reeks Bibliotheekkunde een aantal bijdragen over de “Stand en uitbouw van het Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven te Antwerpen”. In 1960 volgde hij Lucienne Vydt-De Bled op als redactiesecretaris van het tijdschrift Bibliotheekgids (in 1969 opgevolgd door Herman de Jaeger). In 1963 werkte Willekens mee aan een bundel teksten van Ger Schmook (toen directeur van de Stedelijke Bibliotheken van Antwerpen), uitgegeven onder de titel Componenten en aan deze laatste aangeboden ter gelegenheid van zijn vijfenzestigste verjaardag.

In 1975 werd hij samen met Jef Bogaert, Willy van Cant, Piet van Nieuwenhuysen, Eric Heidbuchel, Willy Dehennin en Johan Cornelissen lid van het Permanent Nederlands Overlegorgaan ter Bevordering van Samenwerking en Integratie van de Bibliotheekopleiding in Noord en Zuid. In 1980 speelde Willekens als lid van de werkgroep bibliotheekopleiding binnen de Hoge Raad van het Sociaal Hoger Onderwijs een rol in de ontwikkelingen bij de vakopleiding.

Nog in 1980 werden de Stadsbibliotheek Antwerpen, het AMVC en de Openbare Bibliotheek van Antwerpen administratief gesplitst. In 1981 werd Emiel Willekens opgevolgd door Ludo Simons (die later hoofdbibliothecaris van UFSIA werd).

Ook als dichter en biograaf was Willekens actief. Hij schreef verschillende poëziebundels en biografieën over o.a. Hendrik Conscience, Karel Cuypers en Emanuel Hiel. In het literaire tijdschrift Gierik (later Gierik en Nieuw Vlaams Tijdschrift) publiceerde hij over o.a. Willem Elsschot, Knut Hansum, Herwig Hensen, Alice Nahon en Gerard Walschap. Willekens was ook voorzitter van de Vereniging van Vlaamse Letterkundigen (VVL), de oudste schrijversvereniging van Vlaanderen (opgericht in 1907). Verder was hij voorzitter van het Stadstornooi voor Liefhebberstoneel en secretaris van de Henriette Roland Holst-Stichting en het Paul van Ostaijen-Genootschap.

Emiel Willekens was gehuwd met Sigrid Löwenstein (1925-1996, dochter van de Weense componist Arthur Löwenstein) en vader van Cesar Willekens (bibliothecaris van de Vlaamse Opera in Gent) en Frank Willekens (violist bij het Württembergisches Kammerorchester Heilbronn). Minder bekend is wellicht dat Willekens samen met zijn echtgenote betrokken was bij de Steinerschool in Antwerpen (toen nog in de Charlottalei, tegenwoordig in de Volkstraat op het Antwerpse Zuid).

Slechts weinig bibliothecarissen van mijn generatie zullen Emiel Willekens kennen. Zelf ben ik door het toeval aan dit lot ontsnapt. Toen mijn grootmoeder in 2004 in het rust- en verzorgingstehuis Hof ter Schelde ging wonen, kwam ze er na enige tijd in contact met een zekere Miel die gedichten schreef voor het plaatselijke bewonerskrantje. Mijn grootmoeder vertelde hem dat ik bibliothecaris was en toen ik weer eens op bezoek ging en hen beiden in de cafetaria aantrof, raakten we aan de praat. Miel vertelde terloops dat hij nog directeur was geweest van de Antwerpse Stadsbibliotheken. Hij bleef daar echter heel bescheiden bij en dus drong ik niet verder aan om meer te weten te komen. Toen ik echter zijn familienaam vernam en naar foto’s op zoek ging via de Agrippa-databank van het AMVC-Letterenhuis, wist ik dat het niet anders dan om dé Emiel Willekens kon gaan.

Miel dronk graag zijn portootje of glaasje rode wijn. Hij bleef ook gedichten schrijven en die las ik af en toe. Steeds vaker was mijn grootmoeder in zijn gezelschap te zien. Een spraakwaterval was hij niet. Wellicht had niet alleen zijn bescheidenheid, maar ook zijn gevorderde leeftijd daar iets mee te maken. Mijn grootmoeder overleed op 25 februari 2009 op 94-jarige leeftijd en Miel was op de begrafenis aanwezig. Ik had me voorgenomen hem in het rusthuis nog eens te gaan bezoeken, maar dat is er jammer genoeg niet meer van gekomen. Z’n ziel is nu uitgezeid (vrij naar Alice Nahon).

Bronnen:

  • “Nu van hooger hand…” : vijfenzeventig jaar Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatiewezen / onder hoofdredactie van Frans Heymans. – Antwerpen : Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatiewezen, 1996. – 332 p. : ill. – ISBN 90-72679-19-9.
  • Componenten / Ger Schmook ; met een woord vooraf door Emiel Willekens. – Antwerpen : Ontwikkeling, 1963. – XVII, 238 p.
  • Wilfried Onzea, bibliothecaris en bibliofiel : loopbaan in drie bibliotheken te Antwerpen / Beatrice De Clippeleir, Peter Rogiest // in: Bibliotheek- en archiefgids, jrg. 83 (2007) nr. 1, p. 4-9
  • Zoeken.Bibliotheek.be
  • Gemeenschappelijke catalogus van de federale bibliotheken
  • Agrippa: de AMVC databank
  • Overlijdensbericht Emiel Willekens

Gepubliceerd door Patrick

Every day I'm a librarian ∞ Brusselaar met een Antwerps accent ∞ sapiophile ∞ filmliefhebber ∞ cum spe sed vigilanter (hopeful, but vigilant) ∞ 1080 Brussel ∞ 1080 Bruxelles.

Doe mee met de conversatie

3 reacties

  1. Ik vermoedde dit al, heb deze man dikwijls gadegeslagen in Hof ter Schelde waar hij vergezeld van je grootmoeder een glaasje wijn dronk. Daarna strompelde hij inderdaad zielloos alleen rond en was opeens niet meer te zien. Hij had voordien nog in Hof ter Schelde de dichtbundel “Linkeroever” voorgesteld.

  2. http://www.cobra.be/cm/cobra/cobra-mediaplayer/boek/1.1042808 : als u deze link copieert, komt u bij een gefilmde reportage van Hughues C. Pernath uit de jaren ’70 over Lode Zielens. Er treden nogal wat geïnterviewden op (helaas zonder naamvermelding) en een van hen is Emiel Willekens. Ik herkende verder Marc Turfkruyer, Hubert Lampo en Gerard Schmook.

    Dank voor dit ontroerend stuk over de laatste jaren van Emiel Willekens, die ik gekend heb evenals zijn vrouw en de zoon César, een trouwe medewerker van mij in de Vlaamse Opera.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *