“… en toch zie ik je graag.”

In de Hoofdstedelijke Openbare Bibliotheek (want dat is in dit geval de locus operandi) waren er tot voor een paar weken twee exemplaren van Het Wenen van Wittgenstein (een vertaling van Wittgenstein’s Vienna) van Allan Janik en Stephen Toulmin. Het ene bevindt zich nog steeds in de afdeling Geschiedenis van Oostenrijk (948.1 WEN), het andere bevond zich in de afdeling Wijsbegeerte (157.2 JANI). Het exemplaar in de afdeling Wijsbegeerte bevat een met de hand geschreven notitie.

Op pagina 13 lezen we onderaan (geschreven in potlood):

Ik voel echt geen liefde meer,
en toch zie ik je graag.

In feite staat er niet “geen”, maar een overstreepte “gn”. Dat is een abbreviatuur die studenten veelvuldig gebruiken. De (toenmalige) leeftijd van de auteur is hiermee dus min of meer bepaald. Mijn intuïtie en de karakteristieken van het handschrift zeggen me dat het om een vrouw moet gaan. Maar waarom schrijft iemand een dergelijke persoonlijke opmerking in een filosofieboek dat bovendien aan een bibliotheek toebehoort? Dat zal wel voor eeuwig een raadsel blijven, tenzij de mysterieuze auteur zich bekend zou maken…

Op dezelfde pagina is – merkwaardig en bovendien zeer treffend – de volgende passage onderstreept:

Wat het leven en het karakter van een man als Ludwig Wittgenstein betreft, die berucht was – zo niet legendarisch werd – om bepaalde persoonlijke eigenaardigheden en een grillig temperament, lijkt het op het eerste gezicht beslist noodzakelijk deze buiten beschouwing te laten wanneer we willen vaststellen wat zijn directe bijdragen aan de filosofische discussie zijn geweest.

Onderzoek van het gebruikte potlood leert dat aantekening en onderstreping wellicht van dezelfde auteur afkomstig zijn. Het desbetreffende exemplaar krioelt trouwens van de kanttekeningen en onderstrepingen, echter doorheen het hele boek niet alle van dezelfde auteur. Behalve potlood is op verschillende plaatsen gebruik gemaakt van een ballpoint: rood, blauw en zwart.

Ook in antiquariaten vind je vaak boeken met notities of eigendomskenmerken. Een tijdje terug kocht ik bij De Slegte in Antwerpen twee boekjes met een dergelijk eigendomskenmerk.

Het eerste werkje is Phänomenologie der Entgeisterung: Geschichte des verschwindenden Wissens van Robert Menasse (Suhrkamp, 1995) en op de titelpagina van het exemplaar dat ik bezit staat geschreven:

Leipzig, 1998
Jorinde Meyer
& Tom Geboers

Waren deze beide personen ooit geliefden? Jorinde – een Duitse vrouw – en Tom – een Vlaamse man? Ontmoetten zij elkaar in Leipzig in 1998, of brachten ze er samen een vakantie door? Verdween het boekje naar het antiquariaat nadat de relatie op de klippen liep? Wie zal het zeggen.

In een exemplaar van het boekje Bemerkungen über die Farben van Ludwig Wittgenstein (Suhrkamp, 1979) staat een eigendomskenmerk dat minder aan de verbeelding overlaat:

Wim Van Mulders
Van Putlei, 15
2000 Antwerpen

In de Van Putlei 15 te Antwerpen woont nog steeds een familie Van Mulders-Marechal. Misschien is de voormalige eigenaar van het boekje een zoon van dit echtpaar?

En heb ik u al verteld over die toch wel erg merkwaardige en bovendien ook heel mooie notitie in een exemplaar van Ludwig Wittgensteins Philosophical Investigations (Basil Blackwell, 1991):

Sven, lees even goed
als ik reis,
en we zullen
vertellen.
Sarah.

Noem het een milde vorm van voyeurisme, maar ik heb er een hobby van gemaakt om dergelijke tweedehandsboeken met bijzondere aantekeningen op het spoor te komen. «Und was ist Zufall anders als der rohe Stein, der Leben annimmt unter Bildners Hand? Den Zufall gibt die Vorsehung – zum Zwecke muß ihn der Mensch gestalten.» (Friedrich Schiller, Don Carlos)