Bibliotheek 2.0 ook in het echte leven?

In het forum Bibliotheekmanagement van het Vlaams Centrum voor Openbare Bibliotheken (VCOB) loopt momenteel een discussie over ZIZO voor volwassenen. ZIZO staat voor Zonder Inspanning ZOeken. Het is een gebruiksvriendelijk plaatsingssysteem voor de informatieve materialen in openbare bibliotheken dat als alternatief voor het SISO (Schema voor de Indeling van de Systematische Onderwerpscatalogus) kan dienen.

Bibliothecaris Jan Van Herreweghe (bijgenaamd Jan Bib) van de openbare bibliotheek Harelbeke deed de volgende uitspraak:

Niet de aard van de opstelling is belangrijk – desnoods plaats je de boeken op aanwinstennummer of op kleur van de rug – maar de ontsluiting via tref- en (geeuw) themawoorden. Dan mag je voor mijn part de reisgidsen bij de godsdienst plaatsen, alles is toch lekker terug te vinden.

Ik kon me natuurlijk niet inhouden en schreef de volgende reactie:

Dag Jan

Zeg je dat nu om de discussie wat aan te zwengelen en leven in de brouwerij te brengen, of meen je dat serieus? Vergeef het mij, maar soms krijg ik van jouw stellingnames geen hoogte.

Je zult mij de relevantie van de inhoudelijke ontsluiting en van een goede catalogus niet horen ontkennen. Ik ben tenslotte in onze bibliotheek betrokken bij catalografie, bij (Open)Vlacc en BruNO. Maar om dan meteen het andere uiterste te huldigen en te beweren dat plaatsing niet belangrijk is? Nee, dat is voor mij een brug te ver.

Plaatsing en ontsluiting komen tegemoet aan verschillende soorten van zoek- en vindgedrag. Je zou er trouwens van versteld staan hoe weinig klanten van de catalogus gebruik maken om te vinden wat ze zoeken. Zelfs in grotere bibliotheken en zelfs als de catalogus heel intuïtief werkt. Een goede catalogus is een belangrijk en noodzakelijk instrument, maar zeker niet alleenzaligmakend.

Wat doe je immers met de klant die de bibliotheek wil beleven? Zo’n klant wil langs de rekken lopen, hij wil kijken, vastpakken en bladeren. Hij wil zien wat er nieuw is en verleid worden door een fraai vormgegeven kaft of een leuk inlegboekje van een cd. Oké, dergelijke zaken kun je ook met de catalogus opvangen: afbeeldingen van omslagen, besprekingen, aanwinstenlijstjes… maar daarmee gun je de menselijke zintuigen niet ten volle waar ze recht op hebben. Plaatsing of catalogus? Geen ‘of’, maar ‘en’ als je het mij vraagt.

De klant wil vooral ook vinden wat hij niet zocht (serendipiteit noemen we dat). Hij wil ontdekkingen doen. De grasduiner zal blijven bestaan en het is hem gegund ook. Daarom is een goede en vooral doorzichtige plaatsing en bewegwijzering belangrijk. Rekening houdend met de aard en de grootte van de collectie, want niet alle systemen zijn overal even goed toepasbaar en sommige bibliotheken zijn nu eenmaal te klein behuisd om de collectie optimaal te kunnen opstellen.

Onze klanten hebben ook recht op mooi vormgegeven en comfortabel meubilair, op aangename verlichting en op schone boeken, films en cd’s (dus geen lorren die uit elkaar vallen of te vies zijn om vast te pakken, weggooien is hier de boodschap). Pas dan kan de openbare bibliotheek in de ware betekenis van het woord een belevenis- en een verblijfsbibliotheek zijn.

De vraag is dan natuurlijk of onze klanten zo’n belevenis- en verblijfsbibliotheek wel op prijs stellen? Wie aanwezig was op Informatie 2007 weet dat we het daar uitgebreid over Bibliotheek 2.0 hadden, over het betrekken van de klant bij wat er in de bibliotheek reilt en zeilt, virtueel althans. Interactie en participatie, niet langer top-down, maar bottom-up. Allemaal principes waar ik – met de nodige nuancering – volledig achter kan staan. Maar als we de principes van interactie en participatie in de virtuele wereld van het wereldwijde web willen toepassen, zouden we ze dan ook niet ‘in real life’ (IRL) moeten toepassen? Zouden we dan onze klanten niet moeten vragen wat voor bibliotheek ze eigenlijk willen? Neo-industrieel of Jugendstil? Leren fauteuils of katoenen zitzakken? Een koffieautomaat of een literair café? Of weten wij wel wat goed voor ze is? Hoeveel bibliotheken die gaan nieuwbouwen of renoveren betrekken kun klanten actief bij dat proces?

Het forum Bibliotheekmanagement van het VCOB vindt u op:
http://fora2.bibliotheek.be/read/?forum=bibliotheekmanagement.

Gepubliceerd door Patrick

Every day I'm a librarian ∞ Brusselaar met een Antwerps accent ∞ sapiophile ∞ filmliefhebber ∞ cum spe sed vigilanter (hopeful, but vigilant) ∞ 1080 Brussel ∞ 1080 Bruxelles.

Doe mee met de conversatie

1 reactie

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *