Ongeveer twee weken geleden vertelde ik u over de beslommeringen en uitdagingen waarmee ik als docent te maken krijg tijdens het geven van de module Bibliotheekautomatisering aan het Centrum voor Volwassenenonderwijs Brussel in de (BDI). Vandaag ga ik zoals beloofd wat dieper in op de inhoud van de lessen.
Zoals gezegd zijn de officiële doelstellingen en leerinhouden summier gedefinieerd en dat geeft je als docent een grote vrijheid. Maar de lessen die je geeft moeten zo praktisch mogelijk zijn – het gaat immers over een beroepsopleiding – en theoretische aspecten raak je dus alleen aan als dat nodig is voor een goed begrip van de praktijk. Dat is voor mij echt het uitgangspunt geweest.
Ik zet de doelstellingen en leerinhouden even op een rijtje en ik geef telkens aan op welke manier ik ze heb ingevuld. Ik leg ook uit waarom ik dat heb gedaan. Een samenvatting van mijn jaarvorderingsplan, zeg maar.
-
05.02.2009
Kunnen werken in een gedigitaliseerde bibliotheekomgeving.Kennismaking. Overzicht doelstellingen en jaarplanning. Situering begrip bibliotheekautomatisering. Inleiding Vlaamse centrale catalogus Open Vlacc, Bibliotheek.be
Kennismaking met de cursisten om hun achtergrond en voorkennis te leren kennen. Het klinkt wat oneerbiedig, maar zo weet je meteen welk vlees je in de kuip hebt. En dat is belangrijk voor de verdere aanpak van de lessen. Samen met de cursisten heb ik de hele planning van de module Bibliotheekautomatisering overlopen. Dat geeft hen een duidelijk vooruitzicht en het stelt hen ook in staat om de verplaatsingen te plannen bij de twee bezoeken die op het programma staan. Het begrip “bibliotheekautomatisering” heb ik kort gesitueerd, vooral om de cursisten te stimuleren zelf na te denken over de mogelijkheden en beperkingen van automatisering in een bibliotheekcontext. Om de eerste les af te ronden gaf ik een inleiding over Bibliotheek.be, de website van de Nederlandstalige openbare bibliotheken in Vlaanderen en Brussel. Het voornaamste onderdeel van deze website is de zoekmachine Zoeken.Bibliotheek.be.
-
12.02.2009
Kritisch gebruik van gegevensbanken, catalogi en online zoekmachines.Vlaamse centrale catalogus Open Vlacc, Bibliotheek.be: gebruik (zoekoefeningen). Deel 1: eenvoudig zoeken.
Ik koos voor Zoeken.Bibliotheek.be als voorbeeld van een catalogus / online zoekmachine. In Vlaanderen en Brussel is dit een belangrijk en kwalitatief hoogstaand zoekplatform waarvan de mogelijkheden echter nog te weinig gekend zijn, zowel onder de eindgebruikers (bibliotheekklanten) als onder het personeel van openbare bibliotheken. Ik vond het dan ook een “zaak van eer” om de cursisten hiermee kennis te laten maken. Des te meer omdat het een product “van bij ons” is. De reacties waren allemaal positief en meermaals drukten de cursisten hun verbazing uit over de vele gesofisticeerde mogelijkheden van de zoekmachine en de links naar externe bronnen en sociale netwerksites.
-
19.02.2009
Kritisch gebruik van gegevensbanken, catalogi en online zoekmachines.Vlaamse centrale catalogus Open Vlacc, Bibliotheek.be: gebruik (zoekoefeningen). Deel 2: geavanceerd zoeken en zoektaal. Catalogi beschrijven: opdracht (permanente evaluatie).
Het vervolg op deel 1. Hier gingen we dieper in op de geavanceerde zoekmogelijkheden van Zoeken.Bibliotheek.be. De cursisten moesten ook een korte paper schrijven waarin ze een bespreking gaven van een andere online catalogus. Ze hadden daarbij de keuze uit een vijftal vooraf bepaalde gevallen. Via deze opdracht wilde ik vooral toetsen in hoeverre de cursisten in staat bleken om zelfstandig de onderdelen en mogelijkheden van een willekeurige catalogus te ontdekken (en ook de eventuele beperkingen ervan vast te stellen) nadat we klassikaal het voorbeeld van Zoeken.Bibliotheek.be intensief hadden behandeld. Deze opdracht telde mee voor 15 procent van de punten van het examen op het einde van de module.
-
05.03.2009
Methodologie van gegevensbankondervraging.Zoeken met Google: gebruik van operatoren en speciale functies, kennismaking met de verschillende ‘smaken’ van Google. Oefeningen “Zoeken met Google”.
Voor het onderdeel gegevensbankondervraging had ik voor de ondervraging van een wetenschappelijke databank kunnen kiezen. In het onderwijs is dat echter niet zo eenvoudig te organiseren. Betaalde abonnementen op dergelijke databanken zijn vrij duur en dat loont dus niet voor een achttal uren les op een heel jaar. Aan probeerversies heb ik me niet gewaagd omdat je dan vaak beperkt bent tot één gelijktijdige consultatie (en je de cursisten dan niet samen kunt laten oefenen, laat staan dat ze dat thuis zouden kunnen doen). In plaats daarvan koos ik voor een gratis en alledaagse toepassing, nl. Google. Hiermee kan je immers perfect het gebruik van booleaanse operatoren en een zoektaal demonstreren. Bovendien reik je de cursisten een dieper inzicht aan in een zoekmachine die ze vaak zelf al dagelijks gebruiken, maar waarvan ze de volledige kracht niet altijd kennen.
-
12.03.2009
Methodologie van gegevensbankondervraging. Samenstellende delen van een bibliotheekautomatiseringssysteem.Oefeningen “Zoeken met Google” bespreken / verbeteren. Concept en samenstellende delen van een geïntegreerd bibliotheeksysteem (deel 1).
De oefeningen over het zoeken met Google werden klassikaal verbeterd. Het tweede deel van deze les bestond uit een eerder theoretisch gedeelte over het concept van modulaire, geïntegreerde bibliotheeksystemen, hun eigenschappen en mogelijkheden. Dat was in dit geval toch even nodig om later op een vlotte manier naar de praktijk te kunnen kijken.
Tot zover een overzicht van de eerste vijf lessen die ik gaf. De volgende vijf (en laatste) lessen komen later aan bod.