Het einde van het schooljaar nadert met rasse schreden. Ook voor mij als docent in de Initiatie tot de Bibliotheek-, Documentatie- en Informatiekunde (BDI) van het het Centrum voor Volwassenenonderwijs Brussel. Vorige week vond de deliberatievergadering plaats, vanavond is er de proclamatie. Hoogtijd dus voor deel twee over mijn aanpak van de module Bibliotheekautomatisering.
De officiële doelstellingen en leerinhouden zijn vaak slechts summier gedefinieerd. Dat geeft je als docent enerzijds een grote vrijheid, anderzijds ook een grote verantwoordelijkheid. De lessen die je geeft moeten immers zo praktisch mogelijk zijn, want het gaat tenslotte over een beroepsopleiding. Dat is voor mij echt het uitgangspunt geweest. Dat ik daarin geslaagd ben, bewijst de opmerking van enkele cursisten toen ik zei dat het examen uit een theoretisch gedeelte en uit oefeningen zou bestaan. “We hebben eigenlijk toch geen theorie gezien, het was allemaal praktisch”, zeiden ze. Dat klopt grotendeels: theoretische aspecten heb ik slechts aangeraakt als dat nodig was voor een goed begrip van de praktijk.
Ik zet de doelstellingen en leerinhouden even op een rijtje en ik geef telkens aan op welke manier ik ze heb ingevuld. Ik leg ook uit waarom ik dat heb gedaan. Een samenvatting van mijn jaarvorderingsplan, zeg maar.
-
19.03.2009
Samenstellende delen van een bibliotheekautomatiseringssysteem.Concept en samenstellende delen van een geïntegreerd bibliotheeksysteem (deel 2). Casus: Koha (openbron geïntegreerd bibliotheeksysteem).
Ik koos er voor om Koha als geïntegreerd bibliotheeksysteem te demonstreren. Niet alleen om de cursisten ook eens kennis te laten maken met een openbron bibliotheeksysteem, maar ook omdat Koha volledig online draait en je dus geen software op de klascomputers moet (laten) installeren.
-
26.03.2009
Samenstellende delen van een bibliotheekautomatiseringssysteem: catalografiemodule; bestel- en tijdschriftenadministratie; uitleenadministratie; webcatalogus.Bezoek Hoofdstedelijke Openbare Bibliotheek. Situering van het ‘provinciaal’ bibliotheeksysteem BruNO. Demonstratie modules geïntegreerd bibliotheeksysteem. Casus: Vubis Smart.
Om de cursisten in de praktijk kennis te laten maken met de verschillende modules van een geïntegreerd bibliotheeksysteem werd een bezoek aan de Hoofdstedelijke Openbare Bibliotheek georganiseerd. De bibliotheek behoort tot het Brussels Netwerk Openbare bibliotheken (BruNO) dat gebruik maakt van Vubis Smart als bibliotheeksysteem. Van deze software stelt de leverancier geen gratis demoversie ter beschikking en dus kan een demonstratie alleen op basis van een werkend systeem. Gelukkig ben ik zelf coördinator van het BruNO-netwerk en beschikken we over een testserver. Zo kon aan de cursisten eenvoudig een aantal zaken worden gedemonstreerd zonder de werking van het echte bibliotheeksysteem te belemmeren. Ik gaf ook een presentatie over de werking van het BruNO-netwerk. Het is belangrijk dat cursisten van een Brusselse opleiding ook kennis maken met de – nogal atypische – werking van de Brusselse Nederlandstalige openbare bibliotheken.
-
02.04.2009
Samenstellende delen van een bibliotheekautomatiseringssysteem: circulatiemodule.Recente ontwikkelingen op het vlak van bibliotheekcirculatie: RFID, zelfuitleen, inleverautomaten, betaalautomaten, sorteermachines, bezoekerstellers, beveiliging, eID.
De laatste jaren is er veel te doen rond zelfuitleen, inlever- en betaalautomaten waarmee bibliotheekklanten grotendeels zelf alle uitleen- en inleververrichtingen kunnen doen. In veel gevallen wordt daarbij gebruik gemaakt van Radio Frequency IDentification (RFID). Voor deze les kon ik dankbaar gebruik maken van folders en voorbeelden van RFID-tags en -boosters die ik via verschillende leveranciers had opgevraagd. Heel kort werd ook ingegaan op andere aspecten van bibliotheekautomatisering: het gebruik van bezoekerstellers, beveiligingspoortjes en de elektronische identiteitskaart (eID) voor de identificatie van klanten.
-
23.04.2009
Samenstellende delen van een bibliotheekautomatiseringssysteem: circulatiemodule.Bezoek Nederlandstalige openbare bibliotheek Sint-Jans-Molenbeek (eerste Brusselse RFID-bibliotheek). Praktische kennismaking met RFID-tags, gebruik op bibliotheekmaterialen, zelfuitleen.
De Nederlandstalige openbare bibliotheek van Sint-Jans-Molenbeek zal de eerste Nederlandstalige openbare bibliotheek in het Brusselse gewest zijn die in september 2009 van start gaat met RFID en zelfuitleenbalies. RFID is een alternatief voor het gebruik van barcodes d.m.v. radiogolven en biedt niet alleen mogelijkheden voor zelfuitleen, maar ook voor collectiebeheer. Bibliothecaris Linda Bruyninckx gaf een toelichting over het waarom van de keuze voor RFID, over de manier waarop het dossier tot stand is gekomen en over hoe men de bestaande collecties heeft omgewerkt. Ze ging ook in op de positieve impact die zo’n vernieuwde aanpak kan hebben op de werking van de bibliotheek (o.a. vrijkomen van personeel voor meer inhoudelijk i.p.v. routinematig werk). Het studiebezoek werd afgesloten met een korte algemene rondleiding in de bibliotheek van Sint-Jans-Molenbeek.
-
30.04.2009
Kunnen werken in een gedigitaliseerde bibliotheekomgeving: kritisch gebruik van gegevensbanken, catalogi en online zoekmachines; methodologie van gegevensbankondervraging; samenstellende delen van een bibliotheekautomatiseringssysteem.EXAMEN
Tijdens het schriftelijke examen kregen de cursisten vier uur de tijd om 20 theoretische vragen te beantwoorden en 20 oefeningen op te lossen. Ook de opdracht rond de bespreking van een bibliotheekcatalogus (die de cursisten tijdens het jaar maakten) telde mee voor 15 procent van de punten van het examen.
Op vrijdag 15 mei had ik een afspraak met mijn Antwerpse collega Patricia Moons. Zij staat al 32 jaar in het onderwijs, maar kwam pas een vijftal jaar geleden in het bibliotheekwezen terecht. Momenteel geeft ze in het Stedelijk Centrum voor Volwassenenonderwijs Sité in Antwerpen de module Bibliotheekautomatisering in de Initiatie tot de Bibliotheek-, Documentatie- en Informatiekunde. Patricia coördineert ook de werking van de vakbibliotheek van de school. Bedoeling was om onze aanpak en cursussen te vergelijken. Het was fijn om te zien dat er heel wat vergelijkingspunten waren, maar ook verschillen in aanpak. Dat heeft niet alleen met onze persoonlijke achtergrond, maar ook met de verschillende situering van de opleiding in Antwerpen en Brussel te maken. Alleszins denk ik dat deze vorm van kruisbestuiving zeker een positieve invloed zal hebben op de manier waarop ik mijn lessen in de toekomst aanpak.
Ik heb me alvast geëngageerd om ook het volgende schooljaar de module Bibliotheekautomatisering in de Initiatie tot de Bibliotheek-, Documentatie- en Informatiekunde (BDI) te blijven geven. Men vroeg me zelfs voor nog andere modules, maar dat aanbod heb ik jammer genoeg moeten afslaan. In september wacht me immers nog een andere uitdaging: ik ga zelf nog een jaartje Informatie- en Bibliotheekwetenschap (IBW) studeren aan de Universiteit Antwerpen. Over mijn leven als docent en student (en dat gecombineerd met een voltijdse baan) zal ik proberen af en toe wat op dit blog te schrijven.